O terapii

Jakie skojarzenia towarzyszą nam gdy myślimy o psychoterapii?

muszę wziąć się w garść, dać radę, muszę poradzić sobie sam/a
terapia to wstyd, jak korzystam z terapii to jestem słabszy/a,
gorszy/a, chory/a, nie radzę sobie
co inni powiedzą,
szkoda kasy na gadanie, pewnie i tak nie pomoże

Jakie myśli powinny nam towarzyszyć?

nie muszę zawsze dawać rady,
mam prawo do słabszego okresu,
mam prawo i obowiązek zadbać o siebie i swoje zdrowie, także psychiczne,
mam prawo do skorzystania z pomocy w tym zakresie –i jest to tak naturalne jak przy złamaniu nogi czy bólu zęba,
psychoterapia to jedna z najlepszych inwestycji w siebie

Psycholog

Kim jest? W świetle obowiązującego prawa psychologiem jest osoba, która uzyskała w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub uzyskała za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej. Ukończenie wyłącznie licencjackich lub podyplomowych studiów w zakresie psychologii, a także różnego rodzaju szkoleń czy kursów, nie daje prawa wykonywania zawodu.

Dyplomowany psycholog jest uprawniony do przeprowadzania testów psychologicznych, diagnozowania i opiniowania, udzielania pomocy psychologicznej, prowadzenia doradztwa, poradnictwa oraz psychoedukacji. Nie prowadzi natomiast psychoterapii, chyba że ukończył również szkołę terapeutyczną. Często zdarza się, że psycholog po kilku spotkaniach kieruje pacjenta do psychoterapeuty lub psychiatry.

Kiedy do iść do psychologa?

Warto umówić się do psychologa, jeżeli:

Masz poczucie, że coś jest nie tak w Twoim życiu; chciałbyś jakiejś zmiany, ale nie wiesz dokładnie, na czym miałaby ona polegać; wiesz, że jest jakiś problem, ale nie potrafisz go dokładnie zdefiniować.
Czujesz, że ze swoim problemem nie jesteś w stanie poradzić sobie sam, wsparcie i rady bliskich nie wystarczają, a dotychczasowe sposoby radzenia sobie zawiodły.
Zauważasz w sobie zmiany, które Cię niepokoją, np. nie radzisz sobie z negatywnymi emocjami lub stresem, masz długotrwale obniżony nastrój, często odczuwasz lęk, źle sypiasz.
Nie możesz poradzić sobie z trudną sytuacją życiową, np. rozstaniem z partnerem, utratą pracy, śmiercią bliskiej osoby.
Masz kłopoty w relacji z partnerem, rodzicem, dzieckiem lub pracodawcą i nie wiesz, jak możesz je rozwiązać.
Szukasz porady lub terapii seksuologicznej – wybierz psychologa specjalizującego się w seksuologii.
Nadużywasz alkoholu lub substancji psychoaktywnych – psycholog pomoże wybrać Ci najlepsze formy pomocy, np. skieruje do terapeuty uzależnień.

Psychoterapeuta

Kim jest? Psychoterapeuta to osoba, która posiada tytuł magistra – niekoniecznie psychologii – i ukończyła szkolenie (trwające na ogół 4-6 lat), zakończone egzaminem i wydaniem certyfikatu. W szkole terapeutycznej przyszły specjalista przechodzi zaawansowane szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie pracy z pacjentem indywidualnym i grupą.

Uczestniczy także we własnej terapii, co umożliwia mu poradzenie sobie z problemami – po to, aby nie rzutować ich na swoich klientów. Podlega superwizji, co oznacza, że konsultuje swoją pracę z bardziej doświadczonym terapeutą, posiadającym certyfikat superwizora. Szkoły psychoterapeutyczne szkolą w zakresie różnych nurtów psychoterapeutycznych. Poszukując terapeuty, warto sprawdzić, czym charakteryzują się najbardziej popularne podejścia: psychodynamiczne, poznawczo-behawioralne, humanistyczno-egzystencjalne, systemowe, Gestalt oraz integracyjne.

Na czym polega psychoterapia?

Psychoterapia jest pracą nad powrotem do równowagi psychicznej lub lepszym poznaniem siebie i rozwojem osobistym. Jej celem jest dokonanie konkretnych zmian w przeżywaniu, myśleniu i zachowaniu pacjenta, przepracowanie problemów obecnych lub z przeszłości, rozwój kompetencji emocjonalnych, poprawa relacji, samooceny lub motywacji.

Psychoterapia opiera się przede wszystkim na rozmowie, choć terapeuta może zaproponować też inną aktywność, np. pisanie, rysowanie, oglądanie zdjęć, odgrywanie ról i scenek. Narzędziem pracy jest także sama osoby psychoterapeuty, jego empatia, wiedza i doświadczenie. Na skuteczność psychoterapii bardzo duży wpływ ma bliska, pozytywna relacja między terapeutą a pacjentem.

Kiedy do iść do psychoterapeuty?

Warto umówić się do psychoterapeuty, jeżeli:

Skieruje Cię do niego Twój psycholog, ponieważ rozwiązanie Twoich trudności wymaga głębszej, bardziej specjalistycznej pracy, która wykracza poza jego kompetencje.
Skieruje Cię do niego Twój psychiatra – w leczeniu zaburzeń psychicznych najlepsze efekty daje połączenie psychoterapii i farmakoterapii.
Masz długotrwałe problemy w jakiejś dziedzinie życia; odnosisz wrażenie, że popełniasz wciąż te same błędy; Twoje relacje Cię nie satysfakcjonują; masz poczucie osamotnienia czy niezrozumienia; czujesz, że Twój rozwój osobisty jest zablokowany.
Nie możesz uwolnić się od bolesnych wspomnień i doznanych krzywd; chcesz ułożyć i zrozumieć wydarzenia z Twojej przeszłości.
Borykasz się z kłopotami zdrowotnymi, a ich przyczyn nie udało się znaleźć mimo licznych konsultacji lekarskich i badań.
Masz potrzebę dokonania zmian w swoim życiu, chcesz lepiej poznać siebie.

Jak wygląda pierwsze spotkanie?

Na konsultacjach – są to zazwyczaj pierwsze dwa, trzy spotkania – pacjent i terapeuta poznają się i próbują określić problemy, z którymi zgłosił się pacjent. Terapeuta pyta o sytuację prywatną i zawodową, bliskie relacje, przeżywane trudności, przebyte choroby. Stara się poznać oczekiwania oraz motywację pacjenta i dowiedzieć się, jaką pomoc chciałby uzyskać. Ustala się wtedy również kontrakt, czyli umowę określającą zasady terapii: jej cel, miejsce i planowany czas trwania, częstotliwość i długość spotkań, formy pracy, warunki odwoływania sesji i sposoby komunikowania się pomiędzy spotkaniami, a także wysokość i formy płatności za sesje. W przypadku psychoterapii indywidualnej spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu i trwają 50 minut.

Psychiatra

Kim jest? Psychiatra to lekarz medycyny, posiadający specjalizację z psychiatrii. Jest uprawniony do prowadzenia farmakoterapii, wypisywania recept, wystawiania zwolnień i skierowań do szpitala. Jeżeli nie ukończył dodatkowo szkoły psychoterapeutycznej, nie prowadzi psychoterapii.

Kiedy do iść do psychiatry?

Warto umówić się do psychiatry, jeżeli:

Skieruje Cię do niego lekarz pierwszego kontaktu, psycholog lub terapeuta.
Masz myśli samobójcze – mogą one zagrozić Twojemu życiu i zdrowiu. Nie zwlekaj i jak najszybciej umów wizytę.
Odczuwasz długotrwałe obniżenie nastroju, smutek, zmęczenie, drażliwość lub lęk; do niczego nie masz siły, nie masz na nic ochoty; zauważasz niepokojące zmiany w swoim rytmie dobowym (np. bezsenność), sposobie odżywiania się, aktywności seksualnej.
Twoje niektóre myśli, nawyki, uczucia lub zachowania zaczynają realnie przeszkadzać lub zagrażać Tobie bądź Twoim bliskim.

O co zapytać specjalistę?

Masz prawo wiedzieć:

Jakie są kwalifikacje i doświadczenie specjalisty. Możesz zapytać o jego wykształcenie, poprosić o okazanie dyplomu lub certyfikatu.
Jak wygląda praca z danym specjalistą i czego możesz się spodziewać, np. w jakim nurcie prowadzona jest psychoterapia i na czym ona polega.
Czy nurt, w jakim pracuje dany terapeuta, jest odpowiedni dla problemu, który zgłaszasz

Pamiętaj!

Jeżeli specjalista z pewnych względów Ci nie odpowiada, np. nie podobają Ci się jego metody pracy, poszukaj innego.
Jeżeli z jakichś powodów specjalista nie może z Tobą pracować – np. terapeuta pracował wcześniej z Twoim partnerem – ma obowiązek poinformować Cię o tym i zaproponować innego specjalistę.
Specjalistę obowiązuje tajemnica zawodowa! Wyjątkiem od jej zachowania jest sytuacja zagrożenia życia lub zdrowia Twojego albo Twoich bliskich.

W czym pomaga psychoterapia?

borykasz się z trudnościami w relacjach międzyludzkich
zauważyłeś u siebie obniżony nastrój lub pogorszenie w codziennym funkcjonowaniu
nie możesz uwolnić się od przeszłości
nie widzisz sensu w swojej sytuacji zawodowej lub osobistej,
nie znajdujesz porozumienia z bliskimi,
twoje emocje coraz częściej wymykają się spod Twojej kontroli
niska samoocena, samotność i poczucie pustki, niepokoje oraz lęki, doświadczenia traumatyczne, przechodzenie straty i żałoby, kryzysy życiowe, brak poczucia sensu
wypalenie zawodowe, konflikty w miejscu pracy, utrata satysfakcji z życia zawodowego
brałeś udział w wypadku lub byłaś -eś świadkiem trudnego wydarzenia
jesteś ofiara mobbinu
niespodziewanie straciłeś bliską osobę
utrata ciąży
cierpisz na depresję, lęk, zaburzenia psychosomatyczne
masz niskie poczucie własnej wartości
masz poczucie utraty sensu życia
żyjesz z nieustannym bólem psychicznym
jesteś DDA – dorosłym dzieckiem alkoholika
odczuwasz napięcie emocjonalne, stres lub wstyd
chciałabyś / chciałbyś cieszyć się z bycia rodzicem, a codzienność Cię przytłacza
nadużywasz alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, hazard
jesteś w trakcie rozstania lub napotykasz u siebie trudność w uporaniu się ze zdradą
przechodzisz kryzys w związku
obserwujesz u siebie zaburzenia pożądania
cierpisz z powodu własnej tożsamości płciowej
masz trudności z akceptacją własnej orientacji seksualnej
przestałeś czerpać satysfakcję z życia seksualnego
nie potrafisz wyrażać emocji

Wybrane rodzaje terapii

Terapia psychodynamiczna

polega na uświadomieniu sobie tego co w nas nieświadome. Terapia oparta na tym podejściu koncentruje się przede wszystkim na naszych uczuciach i emocjach. Dzięki nim możemy dojść do naszych problemów i je zrozumieć, nawet jeśli świadomie nie zdajemy sobie z nich sprawy. Przeszłość ma tutaj znaczenie jeśli wpływa na nasze obecne problemy.

Terapia poznawczo-behawioralna

polega na zmianie sposobu naszego myślenia. Według nurtu poznawczo-behawioralnego, to jak się czujemy i jakie jest nasze życie, jest odzwierciedleniem naszych myśli, a emocje, które odczuwamy, są związane nie tyle z konkretną sytuacją, co z naszym jej odbiorem. Terapia ta polega na zmianie naszych przekonań na takie, które będą nam służyły.

Terapia systemowa

polega na postrzeganiu rodziny jako systemu. Terapia w tym nurcie polecana jest w kryzysach rodzinnych, konfliktach małżeńskich i między członkami rodziny. Zakłada, że członkowie rodziny wchodzą ze sobą w ciągłe interakcje, wskutek czego mają na siebie wzajemny wpływ. Jeśli więc w rodzinie pojawia się kryzys, to jest za niego odpowiedzialny każdy z jej członków.

Terapia Gestalt

polega na wyłonieniu naszego potencjału rozwojowego. Jesteśmy postrzegani jako jedność psycho-fizyczno-duchowa. Nurt Gestalt polega na uświadomieniu, w jaki sposób chcemy przeżyć nasze życie oraz na odkryciu naszego potencjału. Celem terapii jest umożliwienie dokonywania świadomych wyborów, które są zgodne z naszymi potrzebami. Opiera się ona na założeniu, że jesteśmy w ciągłym kontakcie z otoczeniem, które na zasadzie wymiany między człowiekiem a jego środowiskiem zaspokaja rozwój.

Terapia par

ma na celu naprawę związku i przywrócenie do niego harmonii. Opiera się na znalezieniu przyczyn trudności związku i poprawieniu jego funkcjonowania. Na spotkaniach para ma możliwość otwarcie się i w bezpiecznej przestrzeni porozmawianie o swoich emocjach, oczekiwaniach i wyrażeniu potrzeb.

Terapia EMDR

to terapia traumy, dla osób, które przeżyły traumatyczne doświadczenia i nie potrafią poradzić sobie z przebytymi wydarzeniami. Polega na szybkim i powtarzającym się ruchu gałkami ocznymi. Wpływa to na obniżenie poziomu lęku doświadczonego wcześniej.

Analiza Jungowska

charakteryzuje się podejściem do psychiki, w którym ważne jest ustalenie przyczyn zgłaszanych problemów i objawów oraz ich celowość – znaczenie dla życia zgłaszającej się osoby, możliwości zmiany, które się otwierają. Podczas psychoanalizy jungowskiej widzi się problemy, które są przyczyną zgłoszenia do terapii jako wyraz całościowej ścieżki rozwoju osoby, która jest procesem stawania się w pełni sobą. Pozwala na nawiązanie nowych i głębokich relacji na przykład w rodzinie, społeczeństwie.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach(TSR)

podejście skoncentrowane na rozwiązaniach służy budowaniu rozwiązań, nie koncentruje się więc na analizie problemu. Celem jest poszukiwanie optymalnego rozwiązania dla sytuacji, w której znajduje się pacjent, a nie samo odkrywanie źródeł problemu, czy jego analiza.

Terapia uzależnień

terapia uzależnień to główna forma leczenia osób mierzącymi się z różnego typu nałogami. Celem terapii jest spowodowanie, by pacjent zaprzestał wykonywania destrukcyjnego działania (nałogowego picia alkoholu, nałogowego hazardu, zażywania substancji psychoaktywnych, itp.). Proces ma prowadzić do zredukowania szkodliwych skutków nałogu oraz umożliwić choremu powrót do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Terapia uzależnienia pozwala na uporządkowanie i wypracowanie radzenia sobie we wszystkich ważnych sferach życia: życie uczuciowe, relacje z ludźmi, duchowe, zdrowie.